Data publikacji: 29 października 2024, ostatnia aktualizacja: 29 października 2024.

Kiedy wspominamy najważniejsze piłkarskie gry wideo w historii, często ograniczamy się do takich tytułów, jak FIFA, Pro Evolution Soccer czy Football Manager. Jednak dla wielu z nas prawdziwym Świętym Graalem wirtualnej piłki nożnej jest Sensible World of Soccer.

Narodziny legendy

Historia Sensible World of Soccer rozpoczęła się w roku 1986 w Wielkiej Brytanii, kiedy to Jon Hare i Chris Yates założyli małe studio deweloperskie – Sensible Software. Ich pierwsze produkcje, takie jak np. MicroProse Soccer, pokazały że z połączenia pasji do piłki nożnej i chęci tworzenia gier wideo może powstać coś wyjątkowego. – Zauważyliśmy, że wszystkie gry piłkarskie, poza Tehkan World Cup, są zbyt wolne. To była niesamowita gra, a jej prostota i szybkość przyciągały do ekranu – wspomina Hare. On i jego ludzie wiedzieli jednak, że da się zrobić więcej. Chcieli stworzyć tytuł, który łączyłby w sobie taktyczne planowanie, emocje towarzyszące prawdziwemu meczowi oraz prostotę rozgrywki. I tak narodził się Sensible Soccer: European Champions.

Prace nad tym tytułem zaczęły się przypadkowo, gdy podczas tworzenia gry Mega-Lo-Mania Jon Hare postanowił ubrać bohaterów w stroje Norwich City. Kluczowym elementem rozgrywki okazała prostota – jeden przycisk akcji pozwalał graczowi na wykonywanie wszystkich zagrań. – To jedyna gra, nad którą pracowałem, w której wszystko zaczęło działać po zaledwie dwóch miesiącach, jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki – opowiada. – Gra była intuicyjna, wciągająca i dawała niesamowite poczucie kontroli.

Kiedy produkcja pod nazwą Sensible Soccer: European Champions zadebiutowała w 1992 roku, świat graczy był zachwycony. Kolejne jej iteracje zdobywały coraz większą popularność, głównie dzięki prostocie, która pozwalała każdemu, niezależnie od doświadczenia, cieszyć się piłkarską rywalizacją. Co ważne, to nie była zwykła zręcznościowa piłka nożna – każdy z 11 zawodników na boisku miał unikalne umiejętności, a detale takie, jak kontuzje, żółte i czerwone kartki oraz zachowanie piłki, które czasem ciężko było przewidzieć, dodawały realizmu. Gra ukazała się na multum sprzętów: Amiga, PC, Atari ST, SNES, Game Boy, Mega Drive, Mega-CD, Game Gear, Master System, Acorn Archimedes czy Jaguar.

Sukces Sensible Soccer zainspirował twórców do stworzenia rozbudowanej kontynuacji, czyli Sensible World of Soccer, która zadebiutowała w 1994 roku na Amidze oraz PC i doczekała się trzech oficjalnych aktualizacji. To był prawdziwy przełom. Oprócz wciągającej rozgrywki, SWOS wprowadził pełny tryb kariery, w którym gracze mogli zarządzać drużyną, dokonywać transferów, planować taktykę i rozgrywać sezony w praktycznie każdej lidze świata. Gra zawierała bazę danych złożoną z ponad 27 000 prawdziwych zawodników i 1 500 drużyn, co jak na tamte czasy stanowiło prawdziwą rewolucję. – Chcieliśmy mieć wszystkie drużyny i wszystkich zawodników świata – mówi Hare. – Chcieliśmy, aby każdy gracz czuł się, jakby miał kontrolę nad każdą decyzją na boisku. Grając w SWOS mogłeś wczuć się w rolę zawodnika, który musi podjąć decyzję w ułamku sekundy, zanim zostanie sfaulowany.

Grafika – pikselowe piękno

Jednym z najważniejszych aspektów, który wyróżniał produkcje z cyklu Sensible Soccer, była grafika. W czasach, gdy inne gry piłkarskie starały się dążyć do realizmu, brytyjskie studio obrało zupełnie inną drogę. Rozgrywka była zaprezentowana z perspektywy widoku z góry (tzw. top-down view), co zapewniało graczom pełen obraz pola gry, umożliwiając strategiczne planowanie akcji. Piłkarze przedstawieni byli jako małe, pikselowe postacie. Z daleka mogli wydawać się nieskomplikowani, ale to właśnie w tej prostocie kryła się magia.

Jon Hare wspomina: – Zdecydowaliśmy się na perspektywę z góry przez przypadek. W trakcie prac nad grą Mega-Lo-Mania ubraliśmy naszych małych żołnierzy w stroje piłkarskie, a ten widok z góry po prostu zadziałał. Dotarło do nas, że to idealny sposób na pokazanie piłkarskiej rywalizacji.

Postacie w grze były minimalistyczne, ale niezwykle wyraziste. Każdy zawodnik miał przypisany unikalny numer, który pozwalał na łatwe rozpoznanie gwiazd futbolu. Dla zapalonych kibiców takie detale są niezwykle istotne. – Kiedy grałeś w „Sensi”, mogłeś od razu rozpoznać Johna Barnesa czy Gary’ego Linekera, mimo że postacie były małe i proste – zauważa Hare. – Nasze mózgi wypełniały brakujące detale, a widoczne nad głowami numery sprawiały, że czułeś się sprytny, rozpoznając kogo masz na boisku.

W Sensible World of Soccer grafika została nieco ulepszona, ale wciąż zachowano charakterystyczny styl z poprzednich odsłon. Zamiast stawiać na fotorealizm, Sensible Software postawiło na grywalność i wyrazistość, co sprawiło, że nawet po latach gra nadal jest czytelna i łatwa do zrozumienia.

Dźwięk – esencja meczowej atmosfery

W SWOS ogromną rolę w budowaniu napięcia i emocji na boisku pełni dźwięk, a gra zawiera elementy, które wyprzedzały swoje czasy. Produkcja posiada nawet własną piosenkę przewodnią – „Goal Scoring Superstar Hero”, skomponowaną przez Jona Hare’a i Richarda Josepha, a śpiewaną przez Jackie Reed. Utwór ten stał się dla graczy swego rodzaju hymnem, a jego energetyczny ton doskonale oddaje dynamikę rozgrywki. Dla wielu fanów piosenka ta jest czymś więcej niż tylko dodatkiem do gry – stanowi symbol złotych czasów wirtualnej piłki nożnej.

Autentyczne odgłosy stadionu są kolejnym elementem, który sprawiał, że Sensible World of Soccer dostarczał graczom emocji porównywalnych z prawdziwym meczem piłkarskim. Gra zawiera realistyczne odgłosy z trybun i charakterystyczne dźwięki towarzyszące wydarzeniom na boisku, takie jak gwizdki sędziego czy dźwięki kopnięć piłki. – Chcieliśmy, żeby gra miała prawdziwą atmosferę piłkarską – opowiada Hare. – Kibice mieli brzmieć jak prawdziwi, a ich reakcje musiały odpowiadać temu, co działo się na murawie.

Nawet kontuzje piłkarzy zostały odpowiednio oddane – gdy zawodnik upada, słychać charakterystyczne dźwięki, a gracz musi czekać w napięciu, żeby zobaczyć, czy będzie zdolny do gry, czy złapie uraz, po którym będzie musiał opuścić kilka meczów.

Gameplay – prostota, która zachwyca

Sekretem sukcesu Sensible Soccer i SWOS okazała się prostota mechanik, która sprawia, że gra jest przystępna dla każdego, a jednocześnie wystarczająco trudna, by angażować na długie godziny. Sterowanie jest niesamowicie intuicyjne. Zamiast skomplikowanych kombinacji przycisków gracz ma do dyspozycji jeden przycisk do wykonywania wszystkich czynności: strzałów, podań, wślizgów i dośrodkowań. To powoduje, że rozgrywka jest dynamiczna, szybka i niezwykle wciągająca.

– W tamtym czasie gry piłkarskie były zbyt skomplikowane – tłumaczy Hare. – Zdecydowaliśmy, że zamiast dodawać więcej przycisków, skupimy się na tym, żeby każdy mógł od razu zrozumieć, jak grać. Chodziło o to, by dać graczom poczucie, że mają pełną kontrolę nad każdą akcją na boisku.

Dzięki temu gracze mogli od razu wciągnąć się w rywalizację, niezależnie od tego, czy grali sami, czy z przyjaciółmi. Jednym z kluczowych elementów, który wyróżniał Sensible Soccer, był poślizg piłki, tzw. aftertouch. Został on wprowadzony, aby umożliwić graczom precyzyjne zakrzywianie toru lotu futbolówki, co dodawało dynamiki i realizmu. Ta funkcja została w dużej mierze zaczerpnięta z Tehkan World Cup. – Zainspirowaliśmy się Tehkan World Cup, ale nasz sposób był bardziej przemyślany. Gracz miał prawdziwą kontrolę nad tym, jak i gdzie piłka miała się potoczyć – wspomina Hare.

W SWOS każdy piłkarz na boisku miał swoje unikalne cechy, a umiejętności zawodników były zróżnicowane – od szybkości, przez siłę strzałów, po precyzję podań. To dodawało dodatkowego poziomu realizmu i sprawiało, że mecze były jeszcze bardziej nieprzewidywalne. – Każdy zawodnik miał swoje statystyki i mógł być słabszy lub lepszy od innych. Wprowadzało to element strategii, gdzie musiałeś wiedzieć, jak wykorzystać swoje gwiazdy i jak ukryć słabsze strony swojej drużyny – zauważa Hare.

Dziedzictwo Sensible Soccer

Mimo upływu lat Sensible Soccer i SWOS wciąż cieszą się ogromną popularnością wśród fanów piłki nożnej. Turnieje są organizowane na całym świecie, a społeczność dba o to, by gra była aktualizowana i dostosowywana do współczesnych realiów.

Sensible Soccer pozostaje ikoną w świecie gier, przypominając graczom, że to nie zaawansowana grafika czy skomplikowane mechaniki sprawiają, że tytuł staje się ikoniczny. To serce gry – prostota, dynamiczna rozgrywka i autentyczne emocje – są tym, co sprawia, że SWOS wciąż pozostaje w pamięci milionów graczy na całym świecie.

Bibliografia:

• New York Times,
• Old School Gamer Magazine.